Мақалада жасөспірімнің әртүрлі кезеңдеріндегі кәсіби өзін-өзі анықтау ерекшеліктерін зерттеу нәтижелері көрсетілген. Жұмыстың мақсаты-жасөспірімнің әртүрлі кезеңдеріндегі кәсіби өзін-өзі анықтау ерекшеліктерін теориялық негіздеу және эксперименттік зерттеу. Жұмыс барысында бірқатар міндеттер шешіледі: психологиялық әдебиеттегі жасөспірімдердің кәсіби өзін-өзі анықтау мәселесін зерттеу және оның негізгі сипаттамаларын анықтау; қазіргі жасөспірімдердің кәсіби өзін-өзі анықтауының мазмұндық және құрылымдық сипаттамаларына сәйкес диагностикалық құралдарды таңдау; эмпирикалық зерттеу барысында жасөспірімдердің кәсіби өзін-өзі анықтау ерекшеліктерін анықтау. Зерттеудің негізі гипотеза болып табылады, оған сәйкес жасөспірімнің әртүрлі кезеңдеріндегі кәсіби өзін-өзі анықтау ерекшеліктері мен айырмашылықтары бар: жасөспірімнің бірінші кезеңі жасөспірімнің екінші кезеңіндегі қалыптасқан кәсіби сәйкестікке қарағанда белгісіз немесе таңылған кәсіби сәйкестілікпен сипатталады; жасөспірімнің бірінші кезеңіндегі қыздар мен ұлдар үшін басым кәсіби типтер Әлеуметтік және конвенциялық болып табылады, екінші кезеңдегі қыздар мен ұлдар үшін – интеллектуалды және кәсіпкерлік. Зерттеудің жаңалығы мен практикалық маңыздылығы бар, бұл жасөспірімдік кезеңнің әртүрлі кезеңдеріндегі кәсіби өзін-өзі анықтаудың психологиялық ерекшеліктерін түсінуді ашатын фактілер туралы кеңейтілген түсінік. Диагностикалық құралдар мен эмпирикалық зерттеу нәтижелері кеңесші психологтар, кәсіби бағдар берушілер үшін пайдалы болады.

Мақала өмірге қанағаттану проблемасының теориялық негіздерін және тұлғаның психологиялық әлауқатын зерттеуге арналған. Психологиялық әл-ауқат әр адамның өмірінің маңызды аспектісі екені белгілі, сондықтан Тұжырымдаманың толық мазмұнын, оның құрылымдық компоненттерін, сондай-ақ оның өмірге қанағаттанудың психологиялық құбылысымен байланысын ашу маңызды. Осыған байланысты біз осы екі құбылысты түсінудің әртүрлі тәсілдерін қарастырдық, оларға әсер ететін әртүрлі аспектілер мен факторларды талдадық. Адамның психологиялық әл-ауқатын сезіну үшін адамның әлеуметтік ортасы мен психофизикалық денсаулығының маңыздылығы атап өтіледі.

Мақалада жасөспірімдердің эмоционалды интеллектісінің дамуы, жасөспірім тұлғасының дамуындағы рөлі, психологиялық ерекшеліктері, модельдеріне теориялық талдау жасалынды. Эмоционалды интеллекттің құрамдас элементтері қарастырылады. Эмоционалды интеллектті зерттеудің әртүрлі тұрғылары мен модельдеріне талдау жасалынған. Сонымен бірге, жасөспірімдер тұлғасының эмоционалды интеллект параметрлерінің жыныстық ерекшеліктеріне, эмоционалды интеллектілері мен психологиялық жынысының арасындағы байланысқа талдау жасалынды. Эмоционалды интеллектті бағалау әдісі ретінде біз эмоция- ларда бейнеленген жеке қатынастарды түсіну және шешім қабылдау негізінде эмоционалды саланы басқару қабілетін анықтау үшін Н. Холл әдісін қолданылды. Ал жасөспірімдердің психологиялық жыны- сын анықтау мақсатында С. Бемнің «Гендерлік сәйкестікті диагностикалау» әдістемесі қолданылды. Зерт- теу нәтижелеріне сәйкес жасөспірімдердің көбісінің эмоционалды интеллектісінің деңгейі төмен екендігі анықталды. Жасөспірімдердің өзге адамдардың эмоциясын тану эмоционалды хабардарлық, эмоцияларды басқару, өзіндік мотивация, эмпатия, эмоционалды интеллектінің интегративті көрсеткіші факторларының айқындылық деңгейі бойынша ер балалар мен қыз балалардың арасында статистикалық маңызды айырмашылық анықталған жоқ. Эмоционалды хабардарлық және феминділік айнымалыларының арасында орташа қалыпты оң байланыс анықталды. Аталмыш мақала нәтижелері жасөспірімдердің эмоционалды интеллектісінің деңгейін дамыту жөніндегі зерттеу жұмыстарын жүзеге асыруда пайдалы болуы мүмкін.

Бұл мақалада ядролық қаруды таратпау режимі қоғамда радиофобияның таралуына әсер ететін фактор ретінде қарастырылады. Мақала авторының пікірінше, жалпы ядролық технологияларды, атап айтқанда ядролық қаруды таратпау режимін нығайту қоғамдағы радиофобия деңгейін айтарлықтай төмендетуге қабілетті. Бұл мақаланың мақсаты ядролық қаруды таратпау режимін нығайтуға, жетекші ядролық державалар арасындағы сенімді арттыруға және қоғамда ЖМК қолдану қорқынышын төмендетуге қабілетті бірқатар ұсыныстарды қарастыру болып табылады. Жұмыстың ғылыми маңыздылығы-зерттеу ядролық технологиялардың практикалық пайдасына күмән келтірмейді және оларды пайдалануға толық тыйым салуды мақсат етпейді. Энергетика, медицина және ғарыштық зерттеулердегі ядролық технологиялардың пайдасын түсіне отырып, жұмыс бейбіт атомды пайдаланудың қауіпсіз жолдарын іздеуді және осы технологияларды деструктивті мақсаттарда қолдану қаупін азайтуды мақсат етеді. Жұмысты жазу кезінде зерттеудің ғылыми әдістері қолданылады: жалпы теориялық, талдау, синтез, логикалық, салыстырмалы құқықтық, Тарихи, статистикалық, сондай-ақ құқықтық актілерді талдау және түсіндіру әдісі. Бұл жұмыста негізгі ядролық державалардың әскери доктриналарына талдау жүргізіліп, нәтижесінде бірқатар әмбебап шараларды әзірлеу, ядролық қаруды таратпау режимін нығайту қажеттілігі туралы қорытынды жасалды. Бұл зерттеудің құндылығы оның ядролық қаруды таратпау режимін нығайтуға ықпал ететін бірқатар нақты ұсыныстары бар.

Қарым-қатынас сау адамның өмірінде маңызды орын алады. Өзара әрекеттесе отырып, адамдар өзара қажетті ақпаратпен алмасады, өз әрекеттерін үйлестіреді. Медициналық мекемелерге барған кезде медициналық қызметкерлермен байланыс бірқатар қызметтерді сәтті алу үшін маңызды. Кез келген әлеуметтік процесс сияқты, қарым-қатынас уақыт өте келе белгілі бір өзгерістерге ие болады, ол қандай мәдениетте болатынына байланысты. Медицина қызметкерлері мен олардың қызметтерін алатын тұлғалардың қарымқатынас процесін ескере отырып, пациенттің рөлін ізгілендіру үрдісін анықтауға болады. Науқас – кінәлі әлеуметтік рөл, оның өмірі мен денсаулығы толығымен медицина қызметкеріне байланысты. Емдеуге заманауи көзқарас медицина қызметкері мен олардың қызметін алатын субъектінің өзара әрекеттесуіне дәстүрлі көзқарастан өзгеше көзқарасты қамтиды.

Бұл мақаланың басты мақсаты құқық қорғау қызметкерлерінің кәсіби қажу мәселесі туралы заманауи шетелдік зерттеулерге шолу жасау болып табылады. Эмоционалды қажу полиция қызметкерлерінің жеке психологиялық ерекшеліктерінің өзгеруіне әкелетін жағдай ретінде қарастырылады, мысалы: невротизация және мазасыздық. Бұл жағдайда эмоционалды қажу кәсіби қызметтің ерекшелігін көрсететін сыртқы жағдайларға реакция ретінде анықталады. Зерттеу нәтижелері шетелдік зерттеушілер эмоциялық қажу деңгейлерін анықтау барысында негізінен В.В. Бойко әдісін (ширығу, қарсылық, сарқылу) қолданатындығын көрсетті. Зерттеу қорытындылары зерттелушілердің психифизиологиялық көрсеткіштері, жеке сипаттамалары мен олардағы қажу арасындағы маңызды байланысты анықтады. Осылайша, бұл зерттеу, қажуды зерттеудегі жеке айырмашылықтарды және де жас ерекшеліктерді ескерудің маңыздылығын көрсетеді. Зерттеу нәтижелері қазақстандық ғалымдарды кәсіби қажуды тек педагогика және медицина саласының өкілдерінде зерттеп қана қоймай сондай ақ құқық қорғау органдары қызметкерлеріндегі қажу мәселесін дамытуға теориялық түсініктері мен аналитикалық мүмкіндіктерін кеңейтуге қызмет етеді.

Мақалада студенттердің шығармашылық қабілеттерінің когнитивті-әрекеттік стиліне әсер етуін эмпирикалық зерттеудің нәтижелері қамтылған. Ғылыми әдебиеттерге шолу жасалынып, тақырыптың өзектілігі көрсетілген. Зерттеу Алматы қаласы ЖОО-ның 80 қазақ тілді студентіне жүргізілді. Зерттеу барысында Тұлғалық шығармашылықты диагностикалау (F. Williams, модификация: Е.Е. Туник) және Когнитивті-әрекеттік стильді зерттеу (Л. Ребекка; α = 0,927) әдістемелері қолданылды. Алғаш рет қазақ тілінде қолданылып тұрған Тұлғалық шығармашылық диагностикалық әдістемесінің α-Кронбах коэффициенті 0,7 екені анықталып, сенімділігі статистикалық тұрғыда дәлелденді. Корреляциялық талдау нәтижесінде тәуекелге бейімділік, қызығушылық, күрделілік және қиял сияқты шығармашылық қабілет өлшемдері мен когнитивті-әрекеттік стиль түрлері арасында тікелей оң байланыстар анықталды. Ал, Крускал-Уоллес критерийі қолдану арқылы әр шкала бойынша когнитивті-әрекеттік стиль моделі анықталды. Зерттеу нәтижесін педагог-психологтар мен зерттеушілер қазақ тілді білім алушылармен жұмыс жасағанда қолдана алады.