АСБ бар балалардың әлеуметтік дағдыларын дамытудағы ойын терапиясының рөлі

Бұл зерттеуде аутистік спектрінің бұзылуының (AСБ) ауырлығын төмендету мақсатында интенсивті, интерактивті және жеке араласу әдісі (3i) қатаң дамушы ойын терапиясы қолданылды. АСБ ауырлығындағы өзгерістерді бағалау және бақылау кезінде ықтимал әсер етуші факторларды анықтау үшін 3 ай ішінде 3i тәсіліне қатысқан 12 балаға ретроспективті талдау жүргізілді. Балалардағы аутизмді бағалау шкаласын (CARS) және аутизмді диагностикалау бойынша қайта қаралған сұхбатты (ADI-R) пайдалана отырып, АСБ ауырлығын жүйелі бағалау 2023 жылдың қыркүйегі мен желтоқсаны аралығында 3i әдісі бастаған 25 пациентте жүргізілді. Оның ішінде 12 пациент (орташа жасы: 4 жас) бақылаудың екінші айында қайта тексеруден өтті. Стьюденттің жұптасқан t-тесттерімен статистикалық салыстыру 3i араласуының 2 айынан кейін CARS және ADI-R көрсеткіштерінің айтарлықтай төмендегенін анықтады, сәйкесінше өзара әрекеттесу, байланыс және қайталанатын мінез-құлық көрсеткіштерінің 10%, 21%, 22,5% және 20% төмендегенін көрсетті. Қатысушылардың шамамен 34% және 40,7% сәйкесінше CARS шкаласы мен ADI-R сұхбатына негізделген АСБ ауырлығының төменгі санаттарына көшті. Бірнеше сызықтық регрессия модельдері емдеудің жоғары қарқындылығы (аптасына 10 сағаттан астам) ADI-R өзара әрекеттесу көрсеткішінің жоғарылауымен сенімді түрде байланысты екенін көрсетті. Бастапқыда ауызша субъектілер ретінде жіктелген пациенттер CARS, ADI-R өзара әрекеттесу және ADI-R коммуникативтік көрсеткіштерінде жақсы нәтиже көрсетті. Сонымен қатар егде жастағы емделушілерде ADI-R өзара әрекеттесу көрсеткіштерінің айтарлықтай жақсаруы байқалды. Дегенмен бастапқы кезеңде жынысқа, АСБ ауырлығына немесе ілеспе ауруларға айтарлықтай әсер еткен жоқ. 12 баланы қамтыған бұл зерттеу 3i терапиясы өзара әрекеттесуді, қарым-қатынасты және қайталанатын мінез-құлықты жақсарта отырып, АСБ ауырлығының айтарлықтай төмендеуіне әкелетінін көрсетеді. Баламалы араласулармен салыстырғанда 3i ойын терапиясының салыстырмалы тиімділігін бағалау үшін бақылау топтарына қатысты болашақ зерттеулер қажет.

1. Diagnostic and Statistical manual of Mental disorders. 5th ed. Washington, DC: American Psychiatric Association, 2013, DSM-5, vol. 947.

2. Кохан С. Формирование игровых способностей аутичных детей, занимающихся настольными спортивными играми // Здоровье человека, теория и методика физической культуры и спорта. – 2022. – № 2(26). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/formirovanie-igrovyh-sposobnostey-autichnyh-deteyzanimayuschihsya-nastolnymi-sportivnymi-igrami (дата обращения: 21.12.2023)

3. Oliver K., Vejnoska S.F., Rogers S.J. The effects of the early start Denver model for children with autism spectrum disorders: a meta-analysis // Brain Sciences. 2020. No. 10(6). P. 368.

4. Кочергина О.А. Метод активации и развития сенсорных, моторных и игровых навыков для детей с расстройствами на основе использования сенсорных эталонов «Cенсорика. Моторика. Игра» / Таганрогский институт им. А.П. Чехова, филиал Российского государственного экономического университета, 2022. – С. 78.

5. Pickles A., Cutter A., Leader K., Salomone E., Cole-Fletcher R., Tobin H. et al. Parent-mediated social communication therapy for young children with autism (PACT): long-term follow-up of a randomized controlled trial // Lancet. 2016. No. 388(10059). P. 2501.

6. Уланова Ж.Б., Минькова Е.В. Метод игровой психотерапии в реабилитации детей с расстройствами аутистического спектра // Актуальные вопросы современной педагогики и психологии. – 2022. – С. 21–26.

7. Прядко Н.А. Практики оказания помощи детям с рас в условиях реабилитационного центра // современные подходы в образовании и реабилитации лиц с инвалидностью и ОВЗ: практикотехнологические аспекты. – 2022. – С. 221–224.

8. Мамохина У.А. и др. Проблемы и перспективы реализации доказательного подхода в рамках деятельности региональных ресурсных центров по сопровождению лиц с РАС // Аутизм и нарушения развития. – 2022. – Т. 20. – №. 3. – С. 15–25.

9. Nadel J., Corbett E. How imitation stimulates development // Childhood and autism spectrum disorders. Oxford: Oxford University Press, 2014. Vol. 272.

10. Escalona A., Field T., Nadel J., Lundy B. Brief report: imitation effects on autistic children // Autism developmental disorder. 2002. No. 32(2). P. 141.

11. Баймұхамбетова Д.Ғ. Значение сенсорных игр в коррекции детей с расcтройствами // Инновационные научные исследования в современном мире. – 2023. – С. 68–78.

12. Gardziel A., Ozaist P., Sitnik E. Method 3i in the treatment of ASD // Psychotherapy. 2015. No. 172(1). Р. 37–45.

13. Антилогова Л.Н., Лазаренко К.А. Сопровождение детей с расстройствами аутистического спектра в инклюзивном образовании (на примере опыта Республики Казахстан) // Познание и деятельность: от прошлого к настоящему. – 2022. – С. 56–59.

14. Tilmont Pittala E., Saint-Georges-Chaumet Y., Favrot C., Tanet A., Cohen D., Saint-Georges C. et al. Clinical results of interactive, intensive and individual therapy (3i) through play for children with ASD: a twoyear follow-up study // BMC Pediatrician. 2018. No. 18(1). Р. 165.

15. Favrot-Meunier C., Saint-Georges Chaumet Y., Saint-Georges C. Qualitative follow-up of the evolution of 120 children with autism spectrum disorders supported by the 3i method. Psychiatric Evolution, 2019.