Болашақ кәсіпкерлердің байланыстық және ұйымдастыру қабілеттері: гендерлік айырмашылықтар

Кәсіпкердің жетістігі оның жеке және психологиялық ерекшеліктерімен байланысты, оның бірі коммуникативті және ұйымдастырушылық бейімділік болып табылады. Ұйымдастырушылық үрдістер жоспарлауды, ресурстарды бөлуді, басымдылықты белгілеуді және процесті бақылауды қоса алғанда, бизнесті тиімді басқаруға ықпал етеді. Бейімделу, эмпатия және сендіру сияқты қарым-қатынас дағдылары да бизнес үшін маңызды. Мақаланың мақсаты – Тұран инновациялық-кәсіпкерлік университетінде студенттердің коммуникативті және ұйымдастырушылық бейімділіктерінің көрінуінің гендерлік ерекшеліктерін зерттеу. Мақалада кәсіпкерлік қызметті жоспарлайтын студенттер мен жұмысшы ретінде жұмыс істеуді жоспарлайтын студенттердің ұйымдастырушылық және коммуникативті бейімділіктерін салыстырмалы талдау нәтижелері берілген. Зерттеу теориялық талдау, «Коммуникативтік және ұйымдастырушылық қабілеттер» сауалнамасы және деректерді өңдеудің статистикалық әдісі – параметрлік емес Манн-Уитни тесті арқылы жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде болашақта кәсіпкер боламын деп отырған студенттер арасында гендерлік айырмашылықтар анықталды. Ұлдардағы коммуникативті бейімділіктердің көріну дәрежесі қыздарға қарағанда жоғары. Ұйымдастырушылық бейімділіктің көріну дәрежесі ұлдарға қарағанда қыздар арасында жоғары. Жалдамалы жұмыс істеуді жоспарлаған ұлдар мен қыздардың коммуникативті және ұйымдастырушылық бейімділіктерінің көрінісінде айырмашылықтар болған жоқ. Зерттеу нәтижелеріне сәйкес студенттердің білім беру бағдарламаларына ұйымдастырушылық және коммуникациялық дағдыларды дамытатын пәндерді, бағдарламаларды және тренингтерді енгізу ұсынылады.

1. Ajzen I. The theory of planned behaviour. Organization behaviour and human Decision Process. 1991, no. 2, pp. 179–211.

2. Хусаинова Ж.С., Жартай Ж.М., Адилова Ж.Г. Особенности социально-экономического портрета субъектов молодежного предпринимательства в национальной экономике // Вестник Карагандинского университета. – 2019. – № 94(2). – С. 182–195.

3. Ndofirepi T. Relationship between entrepreneurship education and entrepreneurial goal intentions: psychological traits as mediators // Journal of innovation and entrepreneurship. 2020, no. 9(2), pp. 2–20.

4. Liao Sh., Javed H., Sun L., Abbas M. Influence of entrepreneurial support programs on nascent entrepreneurial intention among university students in China // Frontiers in psychology. 2022, no. 1322, p. 955591.

5. Lechuga Sancho M.P., Ramos-Rodriguez A.R., Frende Vega M. The influence of university entrepreneurship- oriented training in the transformation of intentions into new businesses // The international journal of management education. 2022, no. 20, pp. 251–269.

6. Giurea C., Benavides-Espinosab M.M., Roig-Dobonbc S. The entrepreneurial process: The link between intentions and behavior // Journal of business research. 2020, no. 112, pp. 541–548.

7. Bischoff K., Volkmann C.K., Audretsch D.B. Stakeholder collaboration in entrepreneurship education: an analysis of the entrepreneurial ecosystems of European higher educational institutions // The journal of technology transfer. 2018, no. 1, pp. 20–46.

8. Tingey L., Larzelere F., Goklish N., Rosenstock S., Mayo-Wilson L.J., Pablo E. Entrepreneurial, economic and social well-being outcomes from an RCT of a youth entrepreneurship education intervention among Native American adolescents // Enternational journal of Environmental research and public health. 2020, no. 17, p. 2383.

9. Синявский В.В., Федорошин В.А. Методика «Коммуникативные и организаторские склонности». URL: psycholog.volsklicei.ru.

10. Watzlawick P., Beavin J., Jackson D. Menschliche Kommunikation. Formen. Störungen, Paradoxien. Verlag: Huber, Bern, 13. Unveränderde Auflage. 2016, p. 324.

11. Корнеева А.В., Губернаторова Э.В., Кузина Е.В., Сметанина М.Ю., Усвят Н.Д. Коммуникативные и организаторские компетенции студенческой молодежи // Современное педагогическое образование. – 2020. – № 4. – С. 78.

12. Kleimola R., Leppisaari I. Learning analytics to develop future competences in higher education: A case study // International journal of education technology in Higher education. 2022, no. 19. URL: https://doi.org/10.1186/s41239-022-00318-w.

13. Hitt M.A., Holmes R.M., Mistry S. Senior leadership teams and the agile organization. 2023, p. 27.

14. Botella-Carrubi D., Ulrich-Berenguer K., Ribeiro Soriano D. What entrepreneurial skills are the key to startup finance performance? // Venture capital. 2023.

15. Shi W. The connotation and structure of intrapreneurs competence: An empirical analysis based on UCINET and questionnaire survey // American society for engineering education. 2022.

16. Talanov S.L., Gadzhibabaeva A.A. Entrepreneurship in life plans of students of high schools: gender differences // Woman in Russian society. 2019, pp. 52–63. URL: https://doi:10.21064/WinRS.2019.1.5.

17. Farradinna S., Syafitri N., Herawati I. An exploratory factor analysis of entrepreneurship psychological readiness (EPR) instrument // Innovation and Entrepreneurship. 2023. URL: https://doi.org/10.1186/s13731-023-00314-y.

18. Makhmutova E.N., Voronina R.N. Designing the educational environment of the university for the development of entrepreneurial skills of students // Russian psychological journal. 2022, no. 19, pp. 123–134. URL: https://doi.org/10.21702/rpj.2022.2.8