Жасөспірімдердің мінез-құлық стратегиясын таңдауы мен мінез акцентуациясының өзара байланысы

Мақалада жасөспірімдердің дау-дамай жағдайында мінез акцентуациясы мен мінез-құлық стратегиясының байланысы зерттеледі. Мінез акцентуациясы, мінез-құлық стратегиясын зерттеу әдісі ретінде К. Леонгардтың «Мінез акцентуациясын анықтау» әдістемесі қолданылады. Бұл әдістеменің көмегімен тұлғаның түрлі типтерін бөлуге болады. Сондай-ақ, К.Томастың «Дау-дамайға жауап беру тәсілдерін бағалау» әдістемесі бар. Осы әдістеменің көмегімен даулы жағдайда респонденттің мінез-құлқының жиі таңдалатын тактикасы, қиын жағдайларда оның қарым-қатынас құру ерекшеліктері анықталады. Тест авторлары қақтығыстағы адамның мінез-құлқының бес стратегиясын анықтады: бәсекелестік, ынтымақтастық, ымыраға келу, қашқақтау, бейімделу. Авторлар Е.М. Моросанованың «Мінез-құлықты өзіндік реттеу стилі» сауалнамасын қолданады. Сауалнама бес шкалаға топтастырылған қырық алты тұжырымнан тұрады: жоспарлау, моделдеу, бағдарламалау, нәтижені бағалау, икемділік және дербестік.

1. Голованова И.И. Методика управления конфликтами / Учебное пособие. – Казань: Центр инновационных технологий, 2010. – 69 с.

2. Материал Psylab. info – энциклопедии психодиагностики.

3. Алдамұратов Ә. Жалпы психология. – Алматы: Білім, 1996.

4. Крысько В.Г. Общая психология в схемах и комментариях / Учебное пособие. – СПб.: Питер, 2007.

5. Шмелев А.Г. Основы психодиагностики. – М.: Наука, 2006. – 281 с.

6. Левитов Н.Д. Психология характера. – М.: Наука, 2009. – 209 с.

7. Норакидзе В.Г. Методы исследования характера. – Тбилисси, 2009. – 286 с.

8. Ковалев А.Г. Психологические особенности человека. Характер / А.Г. Ковалев, В.Н. Мясищев. – СПБ.: Питер, 2008. – 412 с.

9. Леонгард К. Акцентуированные личности. – Киев, 2001. – 410 с.

10. Ауталипова Ұ.И., Шерьязданова Х.Т., Абдраманова Д.Е. Жас ерекшелік психологиясы / Оқу құралы. – Алматы: ҚазМемҚызПУ, 2010.

11. Ожегов С.И. Словарь русского языка: ок. 57000 слов / Под ред. д-ра филол. наук проф. Н.Ю. Шведовой. – 13-е изд-е, испр. – М.: Рус. яз., 1981. – 816 с.

12. Василюк Ф.Е. Фрустрация // Психология состояний: хрестоматия / ред. А.О. Прохоров. – М.; СПб.: Речь, 2004. – С. 432–436.

13. Моросанова В.И. Индивидуальная саморегуляция и характер человека / В.И. Моросанова // Вопросы психологии. – 2007. – № 3. – С. 59–69.