Емтихан барысындағы стресстің студенттердің оқу мотивациясына ықпалы

Бұл мақалада студенттердің емтихан кезеңіндегі стресстің оқу мотивациясына әсері жан-жақты зерттеледі. Зерттеудің мақсаты – емтихан уақытындағы психологиялық күйзелістің студенттердің оқу белсенділігіне, өзін-өзі бағалауына, эмоционалдық тұрақтылығына және мотивациялық деңгейіне тигізетін ықпалын анықтау. Зерттеу әдістері зерттеудің моделіне байланысты іріктелді: психологиялық және педагогикалық әдебиеттің аналитикалық және теориялық талдауы; эмпирикалық әдістер: сұхбат, студенттерге арналған авторлық сауалнама; Дембо-Рубинштейннің «Өзін-өзі бағалауды диагностикалау» әдістемесі, А.А. Реанның «Табыс мотивациясы және сәтсіздіктен қорқу» әдістемесі, Ч.Д. Спилберг және Л. Ханин «Реактивті және тұлғаның мазасыздық деңгейін анықтау» әдістемесі қолданылды. Зерттеу барысында студенттердің алаңдаушылық деңгейінің жоғарылайтыны, өзін-өзі бағалаудың төмендеуі және оқу мотивациясының өзгеретіні анықталды. Эмпирикалық нәтижелер емтихан кезеңіндегі стресстің студенттердің оқу процесіне теріс әсер ететінін көрсетті. Бұл құбылыстардың алдын алу үшін студенттердің психологиялық қолдауын арттыру, стрессті басқару дағдыларын дамыту, білім беру жүйесінде қолайлы орта қалыптастыру ұсынылады. Зерттеу қорытындылары білім беру мекемелерінде психологиялық қызмет сапасын жақсартуға, емтихан процесін тиімді ұйымдастыруға, сондай-ақ студенттердің тұлғалық және академиялық дамуын қолдауға бағытталған шараларды әзірлеуге септігін тигізеді. 

1. Devlin M., Samarawickrema G. The criteria of effective teaching in a changing higher education context // High Educ Res Dev. 2010, no. 29(2), pp. 111–124.

2. Rathnakar U., Ullal S.D., Pai P.G., Rajeshwari S., SUDhaKaR P., Shivaprakash G. Is small group teaching among the under graduate dental students really effective? // J Clin Diagn Res. 2011, no. 5(4), pp. 822–825.

3. Norhidayah A., Kamaruzaman J., Syukriah A., Najah M., Azni Syafena Andin S. The factors influencing students‘ performance at Universiti Teknologi MARA Kedah, Malaysia // Manage Sci Eng. 2009, no. 3(4), p. 81.

4. Mlambo V. An analysis of some factors affecting student academic performance in an introductory biochemistry course at the university of the West Indies // Caribbean Teach Scholar. 2011, no. 1, p. 2.

5. Neemati N., Hooshangi R., Shurideh A. An investigation into the learners’ attitudes towards factors affecting their exam performance: a case from Razi university // Procedia Soc Behav Sci. 2014, no. 98, pp. 1331–1339.

6. Siabani S., Moradi M.R., Siabani H. Students’ view points on the educational problems in medical school of Kermanshah university of medcial sciences // J Kermanshah Univ Med Sci. 2009, no. 13, p. 22.

7. Ali S., Haider Z., Munir F., Khan H., Ahmed A. Factors contributing to the students academic performance: a case study of Islamia university sub-campus // Am J Educ Res. 2013, no. 1(8), pp. 283–289.

8. Yusefzadeh H., Amirzadeh Iranagh J., Nabilou B. The effect of study preparation on test anxiety and performance: a quasi-experimental study // Advances in medical education and practice. 2019, no. 10, pp. 245–251.

9. Singh M.K. A study of the impact of examination stress on academic achievement of students of higher education // TechnoLearn: An International Journal of Educational Technology. 2022, no. 12(1), pp. 27–36.

10. Everly G.S., Rosenfeld R. A clinical guide to the treatment of the human stress response. Plenum Press, 2001.

11. Shanahan M.J., Porfeli E.J., Mortimer J.T. Young adulthood & distress: A life course analysis of selection & causation mechanisms // Society for Research in Child Development. 2002.

12. Perkins H.W., Santinello M. Bullying in school & adolescent sense of empowerment: An analysis of relationships with parents, friends & teachers // Journal of Community & Applied Social Psychology. 2007. URL: https://doi.org/10.1002/casp.996