Эмоционалды интеллект және оның қарым-қатынас сапасына әсері: Қазақстандағы аралас некедегі ерлі-зайыптыларды сапалы талдау

Бұл зерттеу некеге қанағаттануды қалыптастырудағы эмоционалды интеллекттің рөлін және Қазақстандағы этникалық аралас ерлі-зайыптылар арасындағы қарым-қатынас динамикасын зерттейді. Әртүрлі этникалық топтардың (қазақтар, орыстар, корейлер, өзбектер, украиндар, немістер және ұйғырлар) аралас некеден шыққан 25 қатысушымен терең сұхбаттарды қамтитын сапалы тәсіл арқылы зерттеу эмоционалды интеллекттің құрамдас бөліктері – өзін – өзі тану, өзін-өзі реттеу, мотивация, эмпатия және әлеуметтік дағдылардың динамикаға қалай әсер ететінін зерттеді мәдениетаралық қатынастар. Зерттеу нәтижелері жо ғары эмоционалды интеллект тиімді мәдениетаралық коммуникациямен, мәдени айырмашылықтарды түсінумен, қақтығыстарды шешумен және қарым-қатынастың тұрақтылығымен байланысты екенін көрсетеді. Жақсы дамыған эмпатия мен мәдени перспективаны түсінетін қатысушылар қарым-қатынаста әсіресе оң нәтиже көрсетті, ал эмоционалды реттеу дағдылары күшті адамдар мәдени айырмашылықтарға байланысты отбасылық шиеленісті жеңуде үлкен жетістіктер туралы хабарлады. Бұл нәтижелер эмоционалды интеллект дағдыларын мәдениетаралық некедегі қарым-қатынастардың сапасын жақсарту үшін мақсатты түрде дамытуға болатындығын көрсетеді, бұл мәдениетаралық қатынастарды оқыту, отбасылық терапия және Қазақстанның көпұлтты қоғамындағы отбасының дамуы үшін маңызды болуы мүмкін.

1. Nurtazina R.A., Akhmetova K., Shaimerdenova M. The interethnic marriages and divorces in Kazakhstan. Sociological Study of Contemporary Family // The Family in Post-Soviet Countries. 2018, no. 39(1), pp. 164– 172.

2. Kuzhabekova A., Suleimenova K. Interethnic marriages, family name changes, and nation-building in Kazakhstan // Problems of Education in the 21st Century. 2019, no. 77(5), pp. 614–627.

3. Salovey P., Mayer J.D. Emotional intelligence // Imagination, Cognition and Personality. 1990, no. 9(3), pp. 185–211.

4. Goleman D. Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ. Bantam Books. 1995.

5. Mayer J.D., Salovey P., Caruso D.R. Emotional intelligence: New ability or eclectic traits? American Psychologist. 2008, no. 63(6), pp. 503–517.

6. Schutte N.S., Malouff J.M., Bobik C., Coston T.D., Greeson C., Jedlicka C., Rhodes E., Wendorf G. Emotional intelligence and interpersonal relations // The Journal of Social Psychology. 2001, no. 141(4), pp. 523–536.

7. Malouff J.M., Schutte N.S., Thorsteinsson E.B. Trait emotional intelligence and romantic relationship satisfaction: A meta-analysis // The American Journal of Family Therapy. 2014, no. 42(1), pp. 53–66.

8. Bustamante R.M., Nelson J.A., Henriksen R.C., Monakes S. Intercultural couples: Coping with culturerelated stressors // The Family Journal. 2011, no. 19(2), pp. 154–164.

9. Petrides K.V., Furnham A. The role of trait emotional intelligence in a gender-specific model of organizational variables // Journal of Applied Social Psychology. 2006, no. 36(2), pp. 552–569.

10. Braun V., Clarke V. Using thematic analysis in psychology // Qualitative Research in Psychology. 2006, no. 3(2), pp. 77–101.

11. Fitness J. Emotional intelligence and intimate relationships. Emotional intelligence in everyday life // Psychology Press. 2001, pp. 98–112.

12. Gottman J.M., Levenson R.W. The timing of divorce: Predicting when a couple will divorce over a 14year period // Journal of Marriage and Family. 2000, no. 62(3), pp. 737–745.

13. Shaver P.R., Mikulincer M. Adult attachment strategies and the regulation of emotion // Handbook of emotion regulation. The Guilford Press. 2007, pp. 446–465.

14. Mayer J., Salovey P. What is emotional intelligence? Emotional development and emotional intelligence: Educational implications // Basic Books. 1997, pp. 3–31.